Abdest, belli
organları belli bir usule göre yıkamaktır. Bu yıkama gelişi güzel değildir.
Bunun farzları vardır, sünnetleri vardır, edebleri vardır.
Abdestin farzları:
1- Niyet etmek: Abdest almak isteyen
kimse, hadesin yani abdestsizliğin kaldırılmasına niyet eder. Niyet, yüzü
yıkarken yapılır. Daha önce yapılırsa sahih olmaz. Niyet, kalb ile yapılır, dil
ile söylenmesi de sünnettir. “Neveytü raf’al-hadesi” yani (abdestsizliği
gidermeye niyet ettim) şeklinde niyet edilebilir. Bu niyetin sadece Türkçesini
söylemek de yeterlidir.
2- Yüzü yıkamak: Yüzün uzunluğu, saç
bitiminden çene kemiğinin altına kadardır. Eni ise, iki kulak memesi arasında
kalan kısımdır. Yüzde bulunan hafif sakal, kirpik, kaş, bıyık, favori ve dudak
altındaki kılların hem altını hem de üstünü yıkamak gerekir. Gür olan sakalın
sadece dışını yıkamak yeterlidir. Hafif sakal, karşıdan bakıldığında altındaki
tenin görüldüğü sakaldır. Gür sakal ise, karşıdan bakıldığında altındaki tenin
görülmediği sakaldır.
3- Kolları dirseklerle
beraber yıkamak: Kol, parmak uçlarından dirseğe kadardır. Dirsek de dahildir. Abdeste
başlarken ellerin yıkanması yeterli değildir. Yüzü yıkadıktan sonra kolları
yıkarken de, eleri yıkamak gerekir.
4- Başın, ten veya
saçından bir kısmını mesh etmek: Bir kıl veya bir kıl kadar başın tenini
meshetmek de yeterlidir. Hepsini meshetmek sünnettir.
5- Ayakları, yandaki
aşık kemikleriyle beraber yıkamak: Parmakların arasını ve ayaktaki
yarıkları yıkamak da farzdır. Ayak üzerinde ve tırnaklar altında bulunan; suyu,
altına geçirmeyen kir ve benzeri şeyleri gidermek de lazımdır. Parmak
aralarına, hilalleme yapmadan su ulaşmıyorsa, hilallemek de gerekir.
6- Tertip üzere abdest
alma: Yani sıra ile yüzü, kolları yıkamak, başı meshetmek, sonra ayakları
yıkamak. Ancak denize, göle girip çıkan kimse, abdeste niyet ederse abdesti
sahih olur, tertip aranmaz.
Abdestin sünnetleri:
1- Kıbleye dönmek.
2- Euzü-Besmele
çekmek.
3- Misvak kullanmak.
4- Suyu, üzerine
sıçratmamak.
5- Elleri yıkarken,
abdestin sünnetine niyet etmek. Mesela, “Neveytü sünnet-el-vudui” (abdestin
sünnetine niyet ettim) demek.
6- Elleri bileklere
kadar yıkamak.
7- El ve ayak
parmaklarının aralarını hilallemek.
8- “Mazmaza” yapmak
yani ağza su vermek, “istinşak” etmek yani burna su vermek.
9- Yıkamaya, yüzün üst
tarafından başlamak ve suyu yüzüne çarpmamak. Gür olan sakalı hilallemek.
10- Başın tamamını
meshetmek. Kulakların içini ve dışını yeni bir su ile meshetmek.
11- Abdest azalarını
ovalamak.
12- Bütün azalarda;
sağı, soldan önce yıkamak.
13- Bütün yıkamaları
üçer defa yapmak.
14- Abdest alırken
konuşmamak.
15- Abdest azalarını
silmemek. Yani kurulamamak.
16- Abdest suyunun
artığından içmek ve birazını elbiseye serpmek.
17- Azaları ara
vermeden, arka arkaya yıkamak.
18- Abdest aldıktan
sonra Kıbleye dönerek, ellerini semaya doğru kaldırıp şu duayı okumak:
“Eşhedü en la ilahe
illellahu vahdehu la şerike lehü ve eşhedü enne Muhammeden abduhu ve resulühü
Allahümmec’alni minet-tevvabine vec’alni minel-mutetahhirine sübhanekellahümme
ve bi hamdike eşhedü en la ilahe illa ente estağfiruke ve etubu ileyke.”
Meali: (Ben şehadet ediyor [dilimle söylüyor ve
kalbimle inanıyorum ki,] Allah’tan başka ibadet edilmeye layık hiçbir ilah
yoktur. O, birdir, Onun ortağı da yoktur. Ben yine şehadet ediyor [dilimle
söylüyor ve kalbimle inanıyorum ki,]
Muhammed aleyhisselam,
Onun kulu ve Peygamberidir. Allah’ım! Beni, çok tevbe edenlerden ve
temizlenenlerden eyle. Allah’ım! Sen, bütün kusurlardan münezzehsin, sana hamd
olsun. Ben şehadet ediyorum ki, senden başka ilah yoktur, senden günahlarımın
affını diliyor ve (bütün günahlardan yüz çevirip) sana dönüyorum.)
Abdestin mekruhları
Abdestin
mekruhlarından bazıları şunlardır:
1- Suyu normalden
fazla kullanmak.
2- Solu, sağdan önce
yıkamak.
3- Azaları üç defadan
fazla veya az yıkamak.
4- Abdest uzuvlarını silmek.
5- Abdest uzuvlarını
silkelemek.
6- Boynu mesh etmek.
7- Helada abdest
almak.
Abdesti bozan şeyler:
1- Ön veya arkadan bir
şeyin çıkması.
2- Baygınlık, delilik,
sarhoşluk ve uyumak.
3- Yabancı bir kadına
dokunmak. Hanım, hanımın kız kardeşi, halası ve teyzesi de yabancıdır.
4- Kendisinin veya
çocuk da olsa başkasının ön veya arka avretine elin içiyle çıplak olarak
dokunmak.
Abdest nasıl alınır?
Önce kıbleye dönülür.
Euzü-Besmele çekilir ve abdestin sünnetine niyet edilerek mesela “Neveytü
sünnet-el-vudui” (abdestin sünnetine niyet ettim) diyerek eller, bileklere
kadar yıkanır.
Sonra ağıza ve buruna
üçer defa su verilir. Misvak kullanılır.
Sonra abdestin farzına
niyet edilerek yüz yıkanır. Niyetin yeri kalbdir. Dil ile söylemek ise,
sünnettir. “Neveytü raf al-hadesi” yani (abdestsizliği gidermeye niyet ettim)
şeklinde niyet edilebilir. Bu niyetin sadece Türkçesini söylemek de yeterlidir.
Yüz, yukarıdan aşağıya doğru yıkanır.
Sonra parmak
uçlarından, dirseğe kadar (dirsek dahil olmak üzere) üçer defa önce sağ kol,
sonra aynı şekilde sol kol yıkanır, parmak araları hilallenir. Bu yıkamalar
yapılırken organlar ovalanır.
Sonra başın tamamı
meshedilir. Sonra yeni bir su ile kulakların içi ve dışı meshedilir.
Sonra sağ ayak,
yandaki aşık kemiklerine kadar (bu kemikler dahil olmak üzere) üç defa yıkanır,
sonra aynı şekilde sol ayak yıkanır ve ayak parmaklarının arası hilallenir.
Abdestte kullanılan sudan bir miktar içilir ve biraz su elbiseye serpilir.
Bundan sonra bildirilen dualar okunur.