Seferilik ve
İki Namazı Cem
Yolculukla ilgili 4 çeşit ruhsat vardır. Bu ruhsatlar
şunlardır:
1- Kasr yapmak, yani 4 rekâtlı olan; öğle, ikindi ve
yatsı namazlarını 2’şer rekât halinde kılmak.
Yolculukta kazaya kalmış olan namazlar da, yolculukta
kasr ile kılınabilir. Fakat mukim iken kazaya kalmış olan namazlar, seferde
kasr ile kılınamaz.
2- Ramazan orucunu tutmamak. Seferi olan kimse,
Ramazan orucunu tutmayabilir, sonra mukim olunca güne gün kaza eder.
3- Üç gün yani 72 saat, abdestte ayakları yıkamak
yerine, mest üzerine mesh etmek. Mukim olan kimse, ancak bir gün bir gece yani
24 saat mesh edebilir.
4- Namazları cem etmek. Yani öğle ile ikindiyi ve
akşam ile yatsıyı takdim veya tehir ederek beraber kılmak. Takdim öne almak;
tehir de ertelemek, demektir.
Kasrın (kısaltma)
şartları
Seferde kasr yapmanın yani, dört rekâtlı namazları,
iki rekât halinde kılmanın şartları şunlardır:
1- Yolun uzun olması. Yani; en az 80 kilometre ve 640
metre olması. Bu mesafe, uçakla da gidilse yine seferi olunur. Biri kısa,
diğeri uzun olmak üzere; bir yere iki yoldan gidiliyor ve bir ihtiyaçtan
dolayı, uzun yol tercih ediliyorsa, namazlar kasr edilebilir. Fakat sadece
namazları kısa kılmak için, uzun yol tercih ediliyorsa, kasr caiz değildir.
2- Yolcunun; kasrın caiz olduğunu bilmesi. Şayet bunu
bilmeden namazları kasr ederse, kıldığı namaz sahih olmaz.
3- Günah işlemek için yolculuğa çıkmamış olmak.
4- Belli bir yeri kastetmek.
5- Tekbiret-ül-ihram ile birlikte kasra niyet etmek.
6- Kasr niyetini bozacak herhangi bir durumun
olmaması. Şayet kişi, kasra niyet edip etmediğinde şüpheye düşerse, namazını
tam kılar.
7- Namazını dört rekât olarak kılan imama uymamak.
8- Namazı tamamlayıncaya kadar, seferin devam etmesi.
9- İkamet yerinden çıkmış olmak.
Cem-i
takdimin şartları
Seferde, cem-i takdim ile namaz kılmanın yani;
ikindiyi, öğle vaktinde; yatsıyı da, akşam vaktinde kılmanın bazı şartları
vardır. Bu şartlar, şunlardır:
1- Tertibe uymak. Yani ikindiyi öğle vaktinde
kılacaksa, önce öğleyi sonra ikindiyi kılmak. Yatsıyı da akşam vaktinde
kılacaksa, önce akşamı sonra yatsıyı kılmak.
2- Birinci namazda cem etmeye niyet etmek. İftitah
tekbiri ile birlikte niyet etmek sünnettir.
3- İki namazı ard arda kılmak. Aralarında sünnet dahi
kılınmaz.
4- İkinci namaza başlayıncaya kadar yolculuğun devam
etmesi.
Cem-i
tehirin şartları
Cem-i tehirin yani öğleyi ikindi vaktinde ve akşamı
yatsı vaktinde kılmanın iki şartı vardır:
1- Birinci namazın vakti çıkmadan, namazı cem-i tehir
ile kılmaya niyet etmek.
2- İkinci namazı da kılıp bitirinceye kadar yolculuğun
devam etmesi.
Yolculuk ne
zaman biter?
Yolculuk sona erince, sefer ruhsatlarından istifade
edilemez.
Şöyle ki:
a) İkamet yerine dönmekle, yolculuk sona erer.
b) Gideceği yerde, dört gün veya daha fazla kalmaya
niyet eden kimse, oraya varmakla yolculuğu son bulur.
c) Bir kimse, gideceği yere varmadan, orada ikamet
etmeye niyet etmemiş ise, veya giriş-çıkış günleri hariç dört günden az bir müddet
kalmaya niyet etmişse, oraya varmakla yolculuğu son bulmaz.
d) Bir yerde, giriş ve çıkış günleri hariç dört gün
kalan kimse, mukim olur.
e) Gideceği yerde, göreceği işinin, dört günde
bitmeyeceğini bilen kimse, oraya varmakla mukim olur.
f) Eğer işinin her an için bitebileceğin! tahmin
ediyor ve bittiği anda dönmeye niyetli ise, bir de ikamet etmeye niyet
etmemişse, 18 güne kadar yolcu sayılır.
g) Durmuş olduğu halde, dönmeye niyet eden kimsenin
seferiliği bitmiş olur.